Tính toán bằng Python - phần 1

Dễ nhất là toán lớp 1, toán lớp 1 học 1 + 1 = 2.
Con đường học Python cũng nên bắt đầu từ ấy.
Bài này sẽ thực hiện các phép toán cơ bản ở phổ thông sử dụng Python.

Các kiểu dữ liệu số trong Python

Integer

Đọc là /ˈɪntɪdʒə/ (vietsub: in-ti-zơ) kiểu số nguyên,

Float

Đọc là /fləʊt/ (vietsub: phờ-lơu-t) kiểu số thực.
Nghe đọc phát âm tại từ điển Cambridge

Các phép toán trong Python

Mở python lên - chú ý loạt bài viết này dùng Python3 nên nếu bạn sử dụng Python2, kết quả có thể khác.

$ python3
Python 3.5.1 (default, Apr 21 2016, 17:24:52)
[GCC 4.2.1 Compatible Apple LLVM 5.1 (clang-503.0.40)] on darwin
Type "help", "copyright", "credits" or "license" for more information.
>>>

Phép cộng

Dùng dấu +, trong tiếng Anh là "plus":

>>> 1 + 1 # đây là dòng mình gõ vào
2  # đây là dòng kết quả sẽ thấy sau khi gõ enter
>>> 2 + 3 + 100
105
>>> 2 + -1 + -2 + 1
0

Không có gì lạ ở các kết quả trên, giống hệt học lớp 1. Không có bài toán nào khó nếu chỉ làm những việc đơn giản như vậy, hãy mở rộng bài toán và thử với các số to hơn:

>>> 12312421312321 + 658347654397897897073214123412
658347654397897909385635435733

Có thể thấy to cỡ nào thì Python cũng xử lý được cả.
Số thực được biểu diễn với phần nguyên và phần thập phân được phân cách bởi dấu chấm (.). Làm phép toán giữa một số thực với một số nguyên sẽ trả về 1 số thực. (Vì tập số thực bao hàm cả tập số nguyên - theo toán học).

>>> 1.5 + 2 3.5

Phép trừ

Dùng dấu - - trong tiếng Anh là "minus":

>>> 1235 - 5231
-3996

Giống như trong toán, ta có thể gộp các phép tính lại với nhau bằng dấu ngoặc đơn:

>>> 2 - (2 + 2)
-2
>>> 2 - 2 + 2
2

Phép nhân

Python sử dụng dấu sao (* - trong tiếng Anh là "asterisk") để biểu diễn phép nhân:

>>> 2 * 3 * (-5)
-30
>>> 2 + 5 * 8 # phép nhân có thứ tự ưu tiên cao hơn phép cộng - nên được tính trước
42

Nhân to bao nhiêu cũng được:

>>> 123123123 * 123123123
15159303417273129
>>> 612312312 * 0
0

Phép chia

Phép chia được biểu diễn bằng dấu / - trong tiếng Anh là "slash".

>>> 10 / 5
2.0
>>> 3 / 2
1.5

Kết quả của phép chia luôn luôn là kiểu float. Đây là một cải tiến của Python3 so với Python2, bởi trong Python2, khi chia như vậy bạn sẽ nhận được phần nguyên của kết quả (kiểu int). Tức 3 / 2 sẽ thu được 1. Điều này khiến cho lập trình viên dễ bị nhầm lẫn và không hợp với tự nhiên.
Phép chia cho 0 sẽ gặp "lỗi".

>>> 1 / 0
Traceback (most recent call last):
  File "<stdin>", line 1, in <module>
ZeroDivisionError: division by zero

Trong python, khi thấy "lỗi" như thế này sẽ đọc là: 1 chia 0 xảy ra exception (trường hợp ngoại lệ) có tên là ZeroDivisionError. Phần theo sau dấu : giải thích lý do gặp lỗi, trường hợp này là division by zero - phép chia cho 0.

HVN at FAMILUG dot ORG
Theo tutorial học Python Tiếng Việt